Nieuws & info
Gemeentemiddagen
Nag Hammadi studiemiddagen
In de komende weken zullen we verder gaan met één van de Nag Hammadi-geschriften: het Geheime Boek van Johannes.
De bijeenkomsten zullen plaatsvinden in de kerk na de H. Mis op zondag en deze zullen om 12.30 uur beginnen. De bedoeling is deze bijeenkomsten om de 3 weken te houden, behoudens bij bijzondere feestdagen e.d..
De volgende bijeenkomst is op 14 april.
Het Geheime Boek van Johannes (ook wel Apogryphon van Johannes genoemd) is een gnostische sleuteltekst vanwege zijn uitgebreide scheppingsmythe.
Kennis van het gnostische scheppingsverhaal, zoals in dit traktaat beschreven, is voor een goed begrip v
an andere geschriften onontbeerlijk. De inhoud van dit geschrift was aan de vroege kerkvaders bekend en dateert vermoedelijk vóór 185 na Christus.
Er is een boekje samengesteld met naast deze inspirerende tekst ook aanvullende informatie en kost € 5,-.
Het Evangelie van Thomas
Het Evangelie van Thomas is verreweg het beroemdste geschrift dat uit de kruik van Nag Hammadi in Egypte tevoorschijn kwam. Het verhaal mag als redelijk bekend worden verondersteld. Een Arabische boer die naar teelaarde aan het zoeken was stootte, niet ver van de Nijlplaats Nag Hammadi, op een kruik. Deze bleek een veertigtal geschriften te bevatten uit de eerste eeuwen van onze jaartelling. In tegenstelling tot de vondst bij Qumran enkele jaren later (de Dode Zee-rollen) betrof het hier geen joodse teksten maar voor het merendeel christelijke geschriften.
Verloren gegane evangeliën als het Evangelie volgens Filippus en het Evangelie der Waarheid, Geheime boeken van Johannes en Jacobus, Openbaringen van Paulus, Petrus, Jacobus en Adam, verhandelingen, brieven en andere traktaten werden uit het Nijlzand opgedolven ѐn het Evangelie van Thomas. Het is waarschijnlijk het oudste geschrift uit de kruik en het meest beroemde omdat het honderdveertien deels onbekende uitspraken van Jezus overlevert.
Verhandeling over de Opstanding
Dit traktaat dat in de Codex Jung meteen volgt op het Evangelie der Waarheid, heeft er ook inhoudelijk overeenkomsten mee, al was het alleen maar omdat ook hierin 'de Waarheid' een belangrijke rol speelt. Het is duidelijk een geschrift uit de school van Valentinus, mogelijk van Valentinus zelf. Deze handelt namelijk niet over de verrijzenis van Christus, of over onze 'opstanding' in traditionele zin: 'de opstanding der doden bij het laatste oordeel', al dan niet in het vlees. Maar hij gaat over ons eeuwig leven nu, het onvergankelijke geestelijke leven, en over ons geestelijk voortbestaan na het sterven van het lichaam. Dat wordt in deze verhandeling met 'opstanding' (Grieks: anastasis) aangeduid. Hiermee wordt het traktaat geplaatst in de vroegchristelijke discussie over dit onderwerp, zij het met ook voor die tijd afwijkende standpunten. 'Opstanding' wordt hier bijvoorbeeld ook gezien als: bewustwording van het eeuwige geestelijke leven, een typisch gnostische opvatting.
Volgens de tekst kan dat onvergankelijke geestelijke leven reeds nu 'in het vlees' bereikt worden, wanneer men tenminste niet een materieel leven leidt en zich niet bezighoudt met 'verdeeldheden' en zich evenmin hecht aan de uiterlijke verschijningsvormen van deze voorbijgaande wereld die in wezen illusie zijn. Wat waarheid is, is eeuwig, onveranderlijk, en heeft eind noch begin
Het Evangelie der Waarheid
Het Evangelie der Waarheid is één van de diepste, diepzinnigste en meest meditatieve teksten die in 1945 bij Nag Hammadi gevonden zijn. Prof Gilles Quispel noemt het 'het kroonjuweel van de Gnosis'. Het is, anders dan de titel doet vermoeden, geen evangelie in de gebruikelijke zin van het woord: een levensbeschrijving van Jezus, zijn geboorte, zijn openbare leven, zijn lijden, sterven en opstanding. Toch speelt Jezus ook in dit evangelie een centrale rol: de tekst is opgebouwd rond zijn taak als Verlosser. Hij treedt hierin op als wijsheidsleraar die ons met zijn voorbeeld komt verlossen uit onze droom, door ons eraan te herinneren wie we werkelijk zijn: een volmaakte schepping van een volmaakte Vader. En hij voert ons terug naar Huis, naar de Plaats van Rust.
Het evangelie opent met de tekst:
Het Evangelie der Waarheid is een vreugd
voor wie van de Vader der Waarheid
de genade ontvangen hebben om Hem te kennen
door de macht van het Woord, [1]
dat uit het pleroma[2] is voortgekomen,
dat immanent is in het bewustzijn [3]
en de gedachten van de Vader,
en dat is hij die genoemd wordt de Verlosser,
naar het werk dat hij verrichten moet [4]
voor de verlossing van hen
die onwetend geworden zijn omtrent de Vader; terwijl de naam van het evangelie de hoop verkondigt
en de ontdekking vormt voor hen die Hem zoeken. [5]
[1] Grieks leenwoord: logos.
[2] Pleroma: de volheid.
[3] Grieks leenwoord: nous. Overal in deze tekst is 'bewustzijn' de vertaling van nous.
[4] Letterlijk: ‘dat is hij die genoemd wordt de Verlosser; want dat is de naam van het werk dat hij verrichten moet’ enzovoort.
[5] Letterlijk: ‘terwijl de naam van het evangelie de aankondiging is van de hoop en de ontdekking betekent voor hen die Hem zoeken’.
De eerste ochtenden zijn inmiddels achter de rug, nieuwkomers kunnen tussentijds instromen en zijn van harte welkom!
Data eerste helft 2018 (april en mei):
maandag 23 april
Maandag 7 mei en 28 mei
Aanmelden en voor vragen over de inhoud: tel. 036-5246426 / 06-25276240; e-mail: pj_standaar@hotmail.com
Online cursus over de Achtergronden van de Vrij-Katholieke Kerk
De Vrij-Katholieke Kerk biedt een online cursus aan over haar karakteristieke achtergronden. De cursus ondersteunt ook de eigen spirituele ontwikkeling. Iedereen kan zonder kosten de cursus volgen.
Er zijn twaalf modules met als thema's:
- Een begrip van God
- De Christus
- De menselijke spirituele constitutie
- Meditatie als een poort naar de stilte
- Spirituele psychologie
- Reïncarnatie en karma
- Dood als de poort naar het leven
- Het engelenrijk
- Het vrouwelijk beginsel en Onze Vrouwe
- Het kerkelijk jaar als een reflectie van onze eigen spirituele reis
- Symbolen en sacramenten
- De heilige Mis, de centrale handeling van Christelijke aanbidding.
Ga naar intern.vkk.nl/online voor meer informatie en voor het starten met de cursus.
OVER BLOEMEN IN KLEUREN EN GEUREN
De Vrij-Katholieke Kerk hecht veel waarde aan symboliek, die de betekenis van onze ritualen en diensten onderstrepen. Daarom wordt elke week voordat de kerkdienst wordt gehouden, veel aandacht besteed aan de voorbereidingen. Een belangrijk onderdeel vormt het schikken van de bloemen op het altaar en eventueel elders in de kerkruimte.
Zoals veel andere aspecten in de Vrij Katholieke Kerk geldt ook voor de bloemen dat zij een speciaal doel hebben. Zij vertegenwoordigen namelijk het element ‘water’, een van de vier elementen die centraal staan in het Scheppingsproces dat zich telkens tijdens de Eucharistieviering op het altaar voltrekt. We kennen allemaal de vier elementen: aarde, lucht, water en vuur.
De aarde wordt gesymboliseerd door de altaarsteen die zich in het altaarblad bevindt. Op die steen, bedekt door de drie lagen wit linnen, staat de kelk tijdens de dienst.
De lucht wordt gesymboliseerd door de wierook, die voortdurend bij de hand is en zuiverend werkt op het gebouw en de aanwezigen.
Het water wordt vertegenwoordigd door de bloemen. Daarom gebruiken wij in de kerk altijd glazen vazen waarin het water zichtbaar is. Het water bevindt zich ook op de credenstafel opzij van het altaar. Er is een kannetje met wijn en een kannetje met water. Door de vermenging van water en wijn wordt de eenwording van God en de mens gesymboliseerd. Er is bovendien water waarmee de handen van de celebrant worden gereinigd (het Lavabo).
Het vuur zien wij terug in de brandende kaarsen op het altaar tijdens de dienst. Het is daarom van belang dat degenen die de dienst bijwonen aanwezig met aandacht zijn tijdens het aansteken én het doven van de kaarsen.
Als we die betekenis van de vier elementen in gedachten houden wordt duidelijk dat de voorbereiding van de kerkdienst, dus ook het aanbrengen van de bloemen, behoort tot het liturgische werk. Het scheppen van de voorwaarden waarin het mooie gebeuren kan plaatsvinden. Daarom wordt in onze Kerk dit voorbereiden met zorg en aandacht gedaan. Het is, wat je zou kunnen noemen ‘meditatie in handelen’.
Waarom zijn er verschillende (zon)dagen met verschillende kleuren?
Gedurende het hele Kerkelijk Jaar, vanaf de eerste zondag van Advent tot aan de laatste zondag voor Advent, vinden er perioden plaats die de mens bepalen bij feesten, zoals Kerstmis, Pasen, Pinksteren, Hemelvaart, Engelen, feestdagen van Onze Vrouw Maria. Op die dagen is de liturgische kleur wit. Wit is de allesoverheersende kleur waarin alle kleuren in het witte licht samenkomen. Elke kerkgemeente viert elk jaar ook de wijdingsdag van het kerkgebouw. Deze dag valt voor elke kerkgemeente op een andere datum. Ook bij die gelegenheid is de liturgische kleur wit.
Op die dagen zijn de gewaden van de priester wit (het kazuifel, de stola en de manipel) en ook het altaar is voorzien van frontalen (gordijn of slippen) in witte stof. Het spreekt vanzelf dat voor de diensten dan ook witte bloemen worden neergezet. De keuze van die bloemen wordt bepaald door degene die ze verzorgt en is uiteraard afhankelijk van het aanbod van bloemen in de tijd van het jaar. Wij leven gelukkig in een land waar het hele jaar door verse bloemen in velerlei kleuren te koop zijn.
Er zijn ook (zon)dagen waarop de kleur rood overheerst. Rood is de kleur van de liefde, van offering, verdiepte spiritualiteit en energie. Op Pinksteren is rood toonaangevend aanwezig. Maar ook op feestdagen van bepaalde heiligen, zoals Sint Albanus (22 juni) de schutspatroon van onze Kerk in Den Haag, en van de Vrij-Katholieke Kerk als wereldwijde kerk. Daarnaast zijn er door het jaar heen enkele zondagen die in het rood gevierd worden, bijvoorbeeld op de zevende en vijftiende zondag na Heilige Drievuldigheid. Die zondagen zijn speciaal toegewijd aan de Heilige Geest. Andere ‘rode zondagen’ zijn de laatste zondag voor het kerkelijk jaar, dus voor het begin van de Advent, en de drie zondagen die vooraf gaan aan de Quadragesimatijd, de Vastentijd die duurt van Aswoensdag tot Pasen.
Het woord Quadragesima verwijst naar ’40 dagen’ dus 40 dagen tot Pasen. De drie rode zondagen daarvóór heten resp. Septuagesima (70 dagen tot Pasen), Sexagesima (60 dagen) en Quinquagesima (50 dagen). Omdat de datum van Pasen elk jaar anders is, zijn ook de data van Aswoensdag en de drie rode zondagen elk jaar verschillend. De bisschoppen stellen de jaarlijkse kerkelijke kalender vast en geven aan hoe de feesten in het jaar vallen, met daaraan verbonden de kleuren en dergelijke.
We hebben in de vier liturgische kleuren nog de kleur paars. Paars staat voor zuivering en loutering, verstilling en inzicht. Vanzelfsprekend wordt deze kleur dan ook toegepast in de periode van Advent, de vier weken voor Kerstmis en de Vastentijd of Quadragesima. Maar ook bij Requiemdiensten of uitvaarten is paars de kleur. De bloemen zijn dan ook paars, waarbij je verschillende tinten paars kunt gebruiken. Er is ook één zondag in het jaar waarop staat aangegeven dat paars én wit de liturgische kleuren zijn. Dat is op het feest van de Opdracht van Onze Heer in de tempel, oftewel Maria Lichtmis. Dan worden er kaarsen gewijd en aan de kerkgangers uitgereikt. Die kaarsenwijding gebeurt met de liturgische kleur paars als symbool van de loutering door het Licht. Bij de binnenkomst van het Sacrament wordt dan de paarse koormantel van de celebrant verwisseld voor de witte koormantel. De dienst wordt dan voortgezet in het wit. De bloemen mogen een mengeling zijn van wit en paars.
De lange paarse periode van Advent en de Vastentijd wordt op één zondag onderbroken door de kleur roze. Dat is op zondag Leatare, de vierde zondag in de Vastentijd en op zondag Gaudete, de derde zondag van Advent. Met deze onderbreking wordt ons voorgehouden dat wij met blijdschap en hoop het uitzicht op Pasen en Kerstmis al enigszins mogen ervaren. De paarse bloemen mogen die dag gecombineerd worden met roze. In de Goede Week voor Pasen wordt de paarse kleur op Witte Donderdag vervangen door wit. Dan wordt herdacht dat het Sacrament van het altaar werd ingesteld. De bloemversiering is dan wit, maar ingetogen van karakter vanwege de periode van de Goede Week.
Tenslotte is er de kleur groen als liturgische kleur. Deze wordt toegepast in de periode tussen Driekoningen en de zondag Septuagesima én in de tijd tussen Drievuldigheid en de Advent, wel van tijd tot tijd onderbroken door zoals gezegd de zondagen die toegewijd zijn aan de H Geest (rood) en speciale feesten zoals Maria Ten Hemelopneming (15 augustus) en Engelenfeesten eind september wanneer wit de voorgeschreven kleur is. Voor de groene zondagen mogen andere kleuren in de bloemen gekozen worden, zoals geel, oranje, roze, blauw e.d. In de weken na Driekoningen wordt de groene kleur enkele keren vervangen door wit. Dat is op de drie grote Inwijdingsfeesten van Onze Heer, namelijk zoals al eerder werd genoemd: de Opdracht in de Tempel, de Doop van onze Heer en de gedaanteverandering op de berg Thabor (Transfiguratie). Over alle feesten en over de zondagen met een leidende gedachte vinden wij steeds in dit mededelingenblad veel informatie.
Door van de bovenstaande toelichting goede nota te nemen wordt het wellicht makkelijker om de juiste keuze te maken en daarmee te bereiken dan het kerkgebouw mooi in harmonie wordt gebracht met de ceremoniële diensten.
Nog wat praktische tips: maak de vazen goed schoon voordat de bloemen worden aangebracht. Vermijd bloemen die veel stuifmeel verliezen, zoals lelies of anemonen. Ze veroorzaken snel vlekken op het altaar linnen. Ook bessen zijn om die reden niet aan te bevelen. Zorg er voor dat het water in de vazen niet verontreinigd wordt door blad van de stengels. Dus de stelen ontdoen van blad dat in het water terecht zou komen. Boven de waterspiegel mag er wel blad aan de stelen blijven. Het blad vormt de longen van de bloemen,- ze ademen er als het ware mee. Houd de boeketten daarom luchtig en prop de vazen niet te vol.
Nelly Schouw-Zaat
St. Gabriël en de Zuidelijke Wandelweg
Onder de titel Architectuur en religie in de Deurloostraat; de Sint Gabriëlkerk is een uitgebreid artikel verschenen over onze kerk op de website Zuidelijke Wandelweg. Deze schitterende website geeft zeer veel informatie over de markante buurt waarin ook onze kerk ligt. Naast de geschiedenis van deze buurt in al zijn facetten, wordt ook uitvoerig ingegaan op de bewoners en ex-bewoners die in deze buurt hebben gewoond. Beslist de moeite waard om deze site eens te bekijken, ook voor niet-Amsterdammers. Met webmaster Jos Wiersema en webredacteur en schrijver Paul Gellings had ik onlangs een zeer geanimeerd gesprek bij ons in de kerk. Beiden waren onder de indruk van ons kerkgebouw, zoals wel vaker gebeurt bij mensen die voor het eerst bij ons binnenkomen. Ook was er interesse voor ons VKK-gedachtegoed en geschiedenis. Ook deze aspecten zijn opgenomen in het artikel dat aan onze kerk is gewijd.
Hieronder een gedicht van Paul Gellings, dat hij maakte naar aanleiding van zijn bezoek aan onze kerk en die op de website is opgenomen.
HET KERKJE
Jaren en jaren liep je er gewoon voorbij.
Wat zat daar eigenlijk achter die vreemde muren,
die vensters waar geen mens doorheen kon turen?
Een school? Een door de stad omsloten boerderij?
Maar ach, de buurt was altijd al zo vol geheim
en vol geschiedenis, tot in haar allerzwartste hoeken,
jaren van geluk en daarna jaren pijn –
je kon maar beter rustig zoeken.
Eindeloos flaneerde je dus door die straat
tot je het ineens ontdekte: hier staat
een kerkje, het vrije huis van engel Gabriël,
en al ziet niemand hem, hij woont er wel.
Ja, al die jaren liep je er gewoon voorbij.
Was daarbinnen niet alleen maar donker, dood?
Nu weet je eindelijk beter: daar woont hij!
En is de betovering niet verbroken, maar vergroot.
Paul Gellings
Eén van de vele foto’s van onze kerk, die op de website zijn geplaatst.
Aparte hoofdstukken heeft hij gewijd aan onder meer de wolkenkrabber aan het Victorieplein, Berlage en de Amsterdamse School.
